Kiến thức y khoa
TICS VÀ HỘI CHỨNG TOURETTE LÀ GÌ?
Tics là gì?
Tics là những cử động mà bệnh nhân không thể lúc nào cũng kiểm soát được. Thường có một sự thôi thúc hoặc mong muốn để thực hiện những cử động và sự thôi thúc đó sẽ giảm sau khi cử động. Những cử động này đôi khi có thể ngưng tạm thời. Những cử động có thể:
- Đột ngột, nhanh
- Lặp lại và có tính định hình (giống nhau mỗi lần)
- Không có mục đích và không theo nhịp
- Có thể đơn giản hoặc phức tạp.
Tics đơn giản xuất hiện một cách đột ngột và thường kéo dài khoảng vài tuần đến vài tháng. Những tics vận động đơn giản thường gặp nhất bao gồm: nheo mắt, nhướng chân mày, nhún vai, xoay hoặc giật đầu và cổ. Tics phát âm đơn giản bao gồm: hắng giọng, ho, khịt mũi và ngáp.
Tics vận động phức tạp bao gồm những cử động có mục đích hơn như: nhăn mặt, gõ, đi lại theo một kiểu đặc biệt hoặc đi vòng tròn, nhảy, đá hoặc đấm. Tics phát âm phức tạp bao gồm tạo nhiều âm thanh đa dạng; lặp lại âm, từ hoặc câu (nhại lời); đôi khi nói những từ hoặc câu bị cấm trong xã hội (nói tục).
Hội chứng Tourette là gì?
Hội chứng Tourette (HCT), cũng được gọi là hội chứng Giles de la Tourette, là một rối loạn thường xuất hiện ở tuổi từ 4 đến 6 tuổi, và thường nặng nhất ở lứa tuổi từ 10 đến 12. Theo định nghĩa, tics phải khởi phát trước 18 tuổi. HCT thường xảy ra ở nam hơn nữ. Những bệnh nhân với HCT biểu hiện một phức hợp tics vận động và phát âm, cả đơn giản hoặc phức tạp, và thường kéo dài hơn 1 năm. Các rối loạn hành vi, bao gồm lo lắng và hành vi ám ảnh cưỡng chế có thể xảy ra.
Nguyên nhân của tics và hội chứng Tourette là gì?
Nguyên nhân của tics và HCT thì không rõ. Thường là di truyền, nghĩa là gặp ở các thế hệ trong gia đình.
Có phải tất cả các tics đều là hội chứng Tourette không?
Không phải tất cả các bệnh nhân tics đều có HCT. Một chẩn đoán HCT bắt buộc phải có hơn 1 loại tics, bao gồm tics phát âm, trong hơn 1 năm. Trong khi những tics đơn giản thường gặp, 1/5 trẻ em có thể có nhiều tics ở cùng thời điểm, hội chứng Tourette thì ít gặp hơn.
Có điều trị cho các rối loạn này không?
Thường thì không cần thiết phải điều trị. Việc điều trị tics vận động, tics phát âm và HCT phụ thuộc vào mức độ ảnh hưởng đến bệnh nhân như thế nào và các rối loạn đó có ảnh hưởng đến xã hội và cảm xúc không. Nếu bệnh không gây nhiều lo lắng và ngăn cản các hoạt động, bệnh nhân có thể chỉ cần giúp đỡ, giáo dục và bảo hộ tốt.
Giáo dục những người xung quanh bệnh nhân có thể làm tăng cường hiểu biết và giảm sự phân biệt xã hội. Việc này có thể bao gồm bác sĩ, nhà tâm lý học và các nhà hoạt động xã hội. Các thành viên trong gia đình và giáo viên nên biết rằng các tics là không chủ ý để họ có thể hiểu về bệnh và tránh hạ thấp lòng tự trọng của trẻ.
Người bệnh nên thảo luận về điều trị với bác sĩ nếu bệnh:
- Gây lo lắng đáng kể.
- Can thiệp vào hoạt động học tập hay công việc hằng ngày.
- Gây sự cô lập xã hội, bạo hành hoặc trầm cảm.
Can thiệp hành vi nhận thức là một trong những phương pháp điều trị hội chứng Tourette. Liệu pháp này tập trung vào việc nhận thức giúp rèn luyện và phát triển các đáp ứng chống lại các thôi thúc của tics.
Nếu liệu pháp hành vi đơn thuần không thành công, một vài thuốc có thể giúp ích. Thuốc có thể gây những tác dụng phụ không mong muốn, vì vậy bệnh nhân cần được theo dõi sát bởi bác sĩ.
Những thuốc này bao gồm: clonidine và guanfacine, clonzepam hoặc những thuốc chống lo âu khác (đặc biệt nếu bệnh nhân lo âu), và các thuốc chống loạn thần (mặc dù tác dụng phụ cần phải được lưu ý). Ngoài ra, những bệnh nhân không đáp ứng với thuốc, phẫu thuật kích thích não sâu có thể được xem xét.
Việc kết hợp các phương pháp trong Y học cổ truyền như châm cứu, xoa bóp cũng được áp dụng để cải thiện hiệu quả triệu chứng.
Tại sao hội chứng Tourette được xem như là một rối loạn tâm-thần kinh?
Rối loạn tâm-thần kinh là những rối loạn thần kinh ảnh hưởng đến hành vi. Hơn 50% bệnh nhân hội chứng Tourette có những rối loạn hành vi như rối loạn tăng động – giảm chú ý và rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Những bệnh nhân cũng có thể biểu hiện: trầm cảm, hành vi bốc đồng, rối loạn nhân cách, có chủ ý hại bản thân, và rối loạn giấc ngủ. Các điều trị cho các rối loạn này thường sẵn có, vì vậy cần hỏi ý kiến bác sĩ điều trị.
Lưu ý
Các tics thường là tạm thời. Tics và hội chứng Tourette có xu hướng biến mất khi bệnh nhân lớn hơn và trong nhiều trường hợp, biến mất hoàn toàn khi trưởng thành.
(Nguồn: Hội bệnh Parkinson và RLVĐ thế giới)
Giới thiệu kết nối cộng đồng 
fanpage facebook: Dụng cụ y khoa 36
Youtube: Y khoa LD